Türkiye endişesi ABD’yle arasını açtı

ABD, Başkan Donald Trump’ın öncülüğünde Türkiye, Katar ve Mısır’ın da katkı sağladığı Gazze’de ateşkes ve barış süreci konusunda işi sıkı tutan Washington, İsrail’e birbiri ardına önemli bürokratlarını yollarken, sürekli olarak Türkiye endişesiyle hareket eden Binyamin Netanyahu sorun çıkarmayı sürdürüyor. Nitekim son olarak Netanyahu’nun, ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance’le görüşmesinde Türkiye’nin Gazze’de güvenliği sağlaması öngörülen uluslararası güçte yer almasına karşı çıkması, iki ülke arasında yeni bir çatlak yarattı.

Ateşkesin bozulmaması ve Trump’ın Gazze Şeridi’nde barış sağlanmasına yönelik planının ikinci aşamasına ilişkin görüşmelerde bulunmak için İsrail’e giden ABD Başkan Yardımcısı J.D Vance, Netanyahu ile gerçekleştirdiği görüşmenin ardından yaptığı açıklamada,barış için önlerinde zor bir süreç bulunduğunu ama barışın İsrail açısından Orta Doğu’daki geniş ittifakların önünü açabileceğini ifade etti.

Görüş ayrılığı

DW Türkçe’nin haberine göre Netanyahu, görüşmede savaş sonrasının istişare edildiğini belirterek Gazze’deki yeni düzende sivil hükümet oluşumu, güvenliğin sağlanması, güvenliği kimin sağlayacağı gibi konuları ele aldıklarını kaydetti. Gazze’nin geleceğine “yeni bir vizyonla” yaklaştıklarını öne süren Netanyahu, “Kolay olmayacak ama mümkün. Gerçek anlamda barış planı ve altyapı oluşturuyoruz” dedi. Basın toplantısında, güvenliği sağlaması öngörülen uluslararası güvenlik gücü ve Türkiye’nin olası katılımı da gündeme geldi. Netanyahu, “güvenlik gücüyle ilgili kararların ABD ile istişare içinde alınacağını söyledi, Türkiye’nin rolüne ilişkin soruya da, “Net bir görüşüm var. Ne olduğunu tahmin etmek ister misiniz?” yanıtını verdi.Vance ise, önceki gün yaptığı açıklamada, Gazze’de İsrail ordusunun çekilmesinin ardından güvenliği sağlayacak uluslararası güçle ilgili çalışmaların sürdüğünü belirtmiş, ülkeler arasında Türkiye ve Endonezya’nın adını telaffuz etmişti.

Mısır’la da atışmış

Türkiye’nin Suriye’deki varlığını sorgulayan, ABD’nin Türkiye’ye F-16’ları vermesine,F-35 programına yeniden almasına veEurofighter satılmasına muhalefet eden Netanyahu, Yunanistan’a hava savunma sistemi satmış, Güney Kıbrıs’a benzer bir sistem göndermişti.Türkiye’nin, kurulacak olan yönetimde yer almasının “kırmızı çizgisi” olduğunu belirten Netanyahu’nun, İsrail’e giden Mısır İstihbarat Başkanı Hasan Reşad ile de Türkiye nedeniyle bir anlaşmazlık yaşadığı öne sürüldü. Mısır, uluslararası güce Türkiye’nin dahil edilmesini öngörürken,Netanyahu, “Türk askerlerinin sınırlarımıza ayak basmasına izin veremeyiz” diyerek buna karşı çıktı.

ABD’den yeni arayışlar

Washington’ın, Gazze’ye konuşlanması muhtemel “uluslararası güce”, Azerbaycan da dahil olmak üzere, asker katkısında bulunmaya istekli ülkeler arıyor. İsrail merkezli “Haaretz”in ABD yetkililerden aktardığına göre, Gazze’deki uluslararası güçlerin organizasyonundan sorumlu ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) Komutanı Brad Cooper, geçen hafta sonunda Bakü’yü ziyaret etti, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Savunma Bakanı Zakir Hasanov ile görüştü. Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nın açıklamasında Gazze’den bahsedilmezken, Haaretz, Azerbaycan’ın ABD, İsrail ve Türkiye dahil olmak üzere tüm ilgili taraflarca bu görev için uygun bir aday olarak görüldüğünü yazdı.

İsrail Meclisi’nden skandal ilhak kararı

İşgal altındaki Batı Şeria’da Filistin topraklarından gasbedilen yasa dışı Yahudi yerleşimlerinin İsrail’e ilhakının oylandığı tasarı, İsrail Meclisi’ndeki ön oylamada kabul edildi. Tasarının ön oylamasına katılan İsrail parlamentosu vekillerinden 24’ü “hayır” oyu kullanırken, 25 milletvekili “evet” oyu verdi. İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’nun muhalefetine rağmen kabul edilen ve sembolik bir öneme sahip olan tasarının yasalaşması için Meclis’te 3 oylamadan daha geçmesi gerekiyor. Tasarıyı muhalefetin bir provokasyonu olarak nitelendiren Netanyahu’nun partisi Likud da tasarıyı destekleyen Yuli Edelstein’ı Dışişleri ve Savunma komitelerindeki görevlerinden aldı. ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz haftalarda Beyaz Saray’da müslüman ülke liderleriyle yaptığı görüşmede, İsrail’in Batı Şeria’yı ilhak etmesine izin vermeyeceğini söylemişti.

Ankara’dan sert tepki

Dışişleri Bakanlığı, Batı Şeria'da gasbedilen Yahudi yerleşimlerin İsrail'e ilhakına ilişkin tasarının İsrail parlamentosundaki ön oylamada kabul edilmesine tepki gösterdi. Açıklamada "İsrail meclisinin, işgal altındaki Batı Şeria'nın ilhakına yönelik attığı adım uluslararası hukuka aykırıdır ve yok hükmündedir. Filistin toprağı olan Batı Şeria'da İsrail'in hukuksuz oldubittilerine izin verilmemelidir. Türkiye, coğrafi bütünlüğe sahip, bağımsız ve egemen bir Filistin Devleti'nin hayata geçirilmesi yönündeki çabalara destek vermeyi sürdürecektir" ifadeleri kullanıldı.