Uydu görüntüleri ortaya çıkardı: Bölgede tansiyon yeniden yükselecek...

Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – İsrail ile yaşadığı çatışmaların ardından İran’ın zarar gören altyapısını onarmaya yönelik adımlar attığı biliniyordu. Gelen son uydu görüntülerine göre Tahran, 12 gün süren çatışmalar sırasında İsrail tarafından hedef alınan füze üretim tesislerini onarmaya başladı. Ancak uzmanlara göre, onarım çalışmaları devam eden tesislere ilişkin uydu görüntülerinde katı yakıtlı roketlere yakıt üretmek amaçlı kullanılan cihazlar tespit edilemedi.

KATI YAKIT ÜRETİM TESİSLERİ VURULMUŞTU

Katı yakıtlı füzeler, fırlatmadan önceki süreçte yakıt yüklemesi yapılması gereken sıvı yakıtlı füzelere oranla daha hızlı ateşlenebiliyor. Bu durumda sıvı yakıtlı füzelerle yapılacak bir saldırının 'baskın' ihtimalini düşürüyor ve karşı tarafın olası bir saldırıya yönelik hazırlanmak için daha çok vakit elde etmesine neden oluyor. Bu açıdan bakıldığında, İsrail’in İran içinde güçlü bir istihbarat ağına sahip olması, İran için katı yakıtlı füzeleri daha da önemli hale getiriyor.

25 Haziran 2025'te İsrail'in saldırısının ardından İran'ın Şahrud kentindeki katı yakıt üretim tesisinin aldığı hasar ve tesislerin toparlanmış hali

İran’ın başkenti Tahran’ın kuzeydoğusunda, başkente yaklaşık 350 kilometre mesafede bulunan Şahrud katı yakıt üretim tesisleri de İsrail tarafından hedef alınan yerleşkelerden biri. Buradaki tesisin 12 günlük çatışmadan çok önce, Ekim 2024’te İran ve İsrail arasında yaşanan gerilim sırasında İsrail tarafından hedef alınmış olabileceği ifade ediliyor.

‘SAVAŞ ÖNCESİ AYDA 200 FÜZE ÜRETECEK KAPASİTELERİ VARDI’

İsrail ile yakın ilişkilere sahip olan Washington merkezli düşünce kuruluşu Amerika Yahudi Ulusal Güvenlik Enstitüsü'ne göre, İran 12 günlük savaş sırasında İsrail’e 574 balistik füze fırlattı. Düşünce kuruluşuna göre, savaştan önceki iki çatışmada İran 330 füze fırlatmıştı. James Martin Nükleer Silahsızlanma Çalışmaları Merkezi'nde stajyer olarak görev yapan Carl Parkin’e göre, İran 12 gün süren çatışmalardan önceki süreçte ayda 200 katı yakıtlı füze üretecek kapasiteye sahipti. İran’ın sahip olduğu bu yetenek, İsrail’in füze üretim tesislerine ve füze yakıtı üretilen ekipmanlara yönelik saldırısını öncelik haline getirdi. Parkin, “İran yakıt üretim ekipmanlarını elde edebilirse, tekrar yüksek hacimlerde üretime başlamak için eksik bir husus kalmayacak” dedi. İran Savunma Bakanı General Aziz Nasirzade, çatışmalardan sonraki süreçte yaptığı açıklamalarda İran’ın artık daha gelişmiş savaş başlıklarına sahip yeni füzelere sahip olduğunu belirterek, “İsrail ile 12 günlük savaş bazı önceliklerimizi değiştirdi. Artık daha yüksek hassasiyete ve daha büyük operasyonel kabiliyetlere sahip askeri teçhizat üretmeye odaklanıyoruz” diye konuşmuştu.

İHTİYACINI ÇİN'DEN Mİ TEDARİK EDECEK?

Uzmanlara göre, İran katı yakıt üretmek için ihtiyaç duyduğu ekipmanları Çin’den tedarik edebilir. Daha önce de Çin merkezli şirketlerin İran’a bu alanda belirli ekipmanları sattığı iddia edilmiş, ABD Dışişleri Bakanlığı, İran’a 'balistik füze itici bileşenleri' sağladığını iddia ettiği Çinli şirketlere yaptırım kararı almıştı. İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan ve üst düzey askeri yetkililer, geçen haftalarda Çin’in ‘Zafer Günü’ kapsamında yaptığı askeri geçit törenini izlemek için Pekin’e gitmiş ve yapılan ziyaret sırasında İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında ikili görüşme gerçekleşmişti. Görüşmeye ilişkin detay verilmezken Çin Dışişleri Bakanlığı, “Çin, İran'ın ulusal egemenliğini, güvenliğini ve ulusal onurunu korumasına destek veriyor ve Orta Doğu'daki gerilimin tırmanmaya devam etmesinden derin endişe duymaktadır” açıklaması yaparak Pekin'in Orta Doğu'da barış ve istikrara katkıda bulunmak için nüfuzunu kullanmaya devam etmeye istekli olduğunu belirtmişti.

'SADECE BİR HIZ KESİCİ OLABİLİR'

Washington merkezli düşünce kuruluşu Hudson Enstitüsü'nden kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Can Kasapoğlu, Pekin’in İran'ın balistik füzeleri için güdüm sistemleri ve mikroişlemciler de sağlayabileceğini söyleyerek, “İran, Çin ile ilişkilerini yıkıcı askeri yeteneklerini güçlendirmek için kullanırsa, 12 günlük savaş İran rejimi için kesin bir yenilgiden ziyade sadece bir hız kesici olabilir”açıklamasında bulundu.